Dijkzigt

De geschiedenis van Villa Dijkzigt en het landgoed van Hoboken begint bij het buitenverblijf Dijk- en Maaszigt, dat aan de Oostzeedijk lag. In 1811 kwam deze buitenplaats in het bezit van Anthony van Hoboken, een welvarend koopman die zijn fortuin had gemaakt in de overzeese handel. Zijn naam was verbonden met verschillende bezittingen in Rotterdam en omgeving, waaronder de heerlijkheden Rhoon, Pendrecht en Cortgene.
Het eerste Dijkzigt bestond uit een classicistisch herenhuis met ‘coupel’, een aantal bijgebouwen en een in landschapsstijl aangelegde tuin met een ‘orangehuijs, springend grotwerk en een goudvischkom’. Midden 19^de eeuw werd dit buiten opgeheven en afgebroken en werd aan de Westzeedijk een nieuwe buitenplaats gerealiseerd. Het herenhuis, Villa Dijkzigt, werd tussen 1851 en 1852 in eclectische stijl gebouwd naar het ontwerp van architect J.F. Metzelaar. Karakteristiek aan het gebouw zijn het rondomlopende boogfries en de donjonachtige toren, die naar de heerlijke status van de Van Hobokens lijkt te verwijzen.
Het landgoed van Hoboken, lange tijd een groene oase binnen het explosief groeiende Rotterdam, besloeg 56 hectare waarvan zo’n 51 hectare polderweide. Rond het herenhuis lag het door J.D. Zocher ontworpen park in landschappelijke stijl, met vijvers, lanen, hertenkamp en moestuin. De familie bewoonde het buiten tot begin jaren twintig. In 1924 werd de gemeente eigenaar. Het landgoed is daarna volgebouwd met onder meer Museum Booijmans van Beuningen, Unilever-gebouw, Erasmiaans Gymnasium, Dijkzigt ziekenhuis, Medische faculteit, Kunsthal en Nederlands Architectuurinstituut. Het huidige Museumpark is het laatste open restant. Een kleine vijverpartij en twee oude cypressen naast de villa herinneren aan de tuin in landschapsstijl. Villa Dijkzigt is in 1928 in gebruik genomen als Volksuniversiteit en rond 1930 intern grondig verbouwd in een streng functionalistische stijl. Tijdens de Tweede Wereloorlog was het gebouw door de bezetter gevorderd en huisvestte toen onder andere de Kreileitung Rotterdam van de NSDAP. In 1984 ging de Volksuniversiteit failliet, waarna het pand in 1987 werd betrokken door het Natuurmuseum Rotterdam. In 1995 is door Erick van Egeraat een moderne vleugel toegevoegd; kort daarna volgde de restauratie van een teruggevonden rijk geornamenteerd stucplafond. Dit is een van de weinige nog aanwezige originele onderdelen van het interieur; het siert nu de Hoboken Salon van het Natuurmuseum.